ارزیابی صفات و شاخص‌‌های جوانه‌زنی مؤثر بر تحمل به خشکی لاین‌‌های جدید کلزا

کلزا از دانه‌‌های روغنی با ارزش بوده و انتخاب ارقام متحمل به تنش‌‌های محیطی جهت توسعه کشت در شرایط خشک و نیمه‌خشک مهم است. لاین‌‌های جدید کلزا، واکنش متفاوتی به شدت‌‌های مختلف سطوح مختلف پتانسیل اسمزی نشان می‌دهند بدین منظور این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1392 اجرا گردید. عامل رقم در نه سطح شامل Karaj3، KS12، Karaj1، KR18، KS7، KR4، Karaj2، HW113 و HW101 و عامل تنش اسمزی در سه سطح صفر، 3- و 6- بار بود. نتایج نشان داد که سطوح پتانسیل اسمزی 3- و 6- بار به‌ترتیب سبب کاهش معنی‌دار 5 و 51 درصدی درصد جوانه-زنی، 59 و 93 درصدی طول ریشه‌چه، 66 و 97 درصدی طول ساقه‌چه، 60 و 80 درصدی وزن خشک ریشه‌چه، 50 و 19 درصدی وزن خشک ساقه‌چه، 55 و 89 درصدی وزن خشک گیاهچه، 54 و 85 درصدی بنیه بذر، 5 و 11 درصدی ضریب سرعت جوانه‌زنی، 5 و 51 درصدی درصد جوانه‌زنی نهایی، 5 و 51 درصدی متوسط جوانه‌زنی روزانه، 63 و 96 درصدی شاخص بنیه گیاهچه، در مقایسه با شاهد گردید. با توجه به مقایسه میانگین برهمکنش سطوح مختلف خشکی و لاین بیش‌ترین شاخص‌ بنیه گیاهچه در شرایط تنش اسمزی 3- و 6- بار به‌ترتیب در لاین‌‌های Kr18 و HW101 مشاهده شد. مقایسه میانگین برهمکنش سطوح مختلف خشکی و لاین نشان داد سطح خشکی 6- بار و لاین HW101 بیش‌ترین طول ریشه‌چه، وزن خشک ریشه‌چه و بنیه بذر و شاخص بنیه گیاهچه را دارا بود. بنابراین لاین HW101 به‌عنوان لاین متحمل به خشکی شناسایی شد. در این آزمایش رشد طولی ساقه‌چه در مقایسه با رشد طولی ریشه‌چه بیش‌تر تحت اثر سطوح مختلف تنش خشکی قرار گرفت لذا می‌تواند ویژگی مناسبی برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی باشد. مناسب‌ترین شاخص در شرایط سطوح مختلف تنش اسمزی و لاین، شاخص بنیه گیاهچه بود.